Zondag 3 november 2019. Net over de brug einde Torenstraat, begin Steegerf, is ter herinnering aan de Schotse 51st Highland Divisie, die begin november 1944 de gemeente Heusden heeft bevrijd van de Duitse bezetting, een monument onthult, welke ontworpen is door René van Boxtel.

Anton Harbers (voorzitter Comité 75 jaar bevrijding Heusden) en burgemeester Willemijn van Hees

Frederik Hilwig

René van Boxtel

1. Invasie van Normandië 6 juni 1944
Het geallieerde leger (Verenigde Staten, Verenigd Koningrijk & Canada) landde met 150000 manschappen in Normandië vroeg in de ochtend van 6 juni 1944. Vanwege hardnekkige weerstand van de Duitse troepen en de benodigde logistieke ondersteuning van oorlogsmaterieel, vooral brandstof, duurde het nog tot 25 augustus voor Parijs capituleerde. Op 2 september vielen Mons en Tournai aan de Belgische grens en een dag later de hoofdstad Brussel. Op 15 september lag het front net over grens in Zuid-Nederland.

2. Operatie Market Garden 17 & 18 september 1944
Duizenden vliegtuigen komen in een brede stroom boven de Langstraat vanaf Engeland en vliegen naar Arnhem, Nijmegen en Grave. Van drie vliegtuigen komen de bemanningsleden (totaal 48 Amerikanen en Engelsen) via omzwervingen terecht in de Drunense Duinen, in Drunen en in Elshout. Een 4-hoofdige Drunense verzetsgroep regelt de onderduikadressen. Op 16 oktober, allen verblijven dan in het Norbertusgesticht in Elshout, vluchten ze naar de Pessaert in de Drunense Duinen en op 18 oktober vluchten ze naar de Campina in Boxtel. Boxtel is dan bevrijd.

3. Bevrijding van Zuidelijk Nederland 15 september - 5 november 1944
De bevrijding van Zuidelijk Nederland, in het bijzonder Noord-Brabant neemt veel meer tijd, dan oorspronkelijk gepland. De mislukking van de Operatie Market Garden, gevolgd door de aanval van het geallieerde leger o.l.v. generaal Montgomery op de westelijke flank van het Duitse leger in het Peelgebied raakt vast. Tenslotte richt het leger zich op de bevrijding van Antwerpen en Zuidwest Nederland. ’s-Hertogenbosch wordt bevrijd op 27 Oktober 1944. De Maas wordt tijdelijk de grens van bevrijd en bezet Nederland van begin November 1944 tot begin Mei 1945. Lezing: Prof Klinkert, KMA, Breda zal gevraagd worden over de bevrijding van Brabant een lezing te geven.

4. De aanval op de Oostelijke Langstraat – Operatie Pheasant oktober - november 1944
De Britse 51e Highland Division komen eind Oktober 1944 via Kaatsheuvel en Waalwijk en gedeeltelijk door de Drunense Duinen. Het Afwateringskanaal blokkeert de voortgang omdat daar alle bruggen zijn opgeblazen. Er zijn ook te weinig militairen voor een aanval op de Oostelijke Langstraat. Ten zuiden van het kanaal worden vanaf Waalwijk tot Vught ca. 1000 kanonnen opgesteld. De Schotten schieten 50.000 granaten af op Drunen en Nieuwkuijk. Vooral op hogere gebouwen zoals kerken. Dan volgt de oversteek over het kanaal, aanvankelijk met canvasbootjes. Direct worden bruggen aangelegd. Later komen Amerikaanse, Canadese en Poolse militairen in de strijd onder de naam operatie Pheasant. Vlijmen wordt bevrijd op .. oktober, Drunen op 4 en Heusden op 5 november 1944.

5. Verwoestingen in de kernen oktober 1944 – mei 1945
Door de geallieerde beschietingen worden de kernen van Drunen, Elshout en Nieuwkuijk verwoest. De Duitsers blazen in Heusden een aantal gebouwen op zoals: het stadhuis, de NH-Kerk en de R.K. Kerk. In Herpt de oude NH-kerk. Door schermutselingen aan de frontlinie gaan de verwoestingen door.